عناوین این مقاله
راه های جایگزین برای قرص های ضد بارداری چیست؟
بسیاری از زوجها در اوایل ازدواج به بچهدارشدن فکر نمیکنند و بهدنبال روش مناسبی برای پیشگیری هستند. یکی از روشهای بسیار ساده و همچنین مطمئن برای پیشگیری از بارداری، مصرف قرصهای ضد بارداری است. قیمت این قرصها نسبتبه سایر روشهای پیشگیری، بسیار ارزانتر است. در مطلب زیر با عوارض قرص ضد بارداری و همچنین سایر روشهای پیشگیری از بارداری آشنا میشوید.
دو نوع قرص ضد بارداری وجود دارد که هر دوِ آنها حاوی فرمهای مصنوعی از هورمونهای استروژن و پروژسترون (پروژستین) هستند. قرصهای ترکیبی حاوی هر دوِ این هورمونها هستند، درحالیکه قرصهای کوچک (mini pills) که به «قرصهای شیردهی» معروفاند، فقط هورمون پروژسترون دارند.
قرص ضد بارداری ممکن است برای سایر اهداف پزشکی، بهجز پیشگیری از بارداری نیز مورد استفاده قرار گیرد، مواردی ازقبیل:
- تنظیم دورههای قاعدگی؛
- پریودهای نامنظم؛
- منوراژیا (پریودهای سنگین)؛
- دیسمنوره (پریودهای دردناک)؛
- آندومتریوز (وجود غدد آندومتریال و استرومای رحم)؛
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS)؛
- آکنه، هیرسوتیسم (رشد موی بیشازحد) و آلوپسی (ریزش مو)؛
- کاهش خطر ابتلا به کیستهای سینه، کیستهای تخمدان، بیماری التهابی لگن (PID) و حاملگی در لولههای فالوپ (بارداری خارج از رحم).
قرصهای ضد بارداری بهعنوان روشی برای پیشگیری از سرطان تخمدان و آندومتر (پوشش داخلی رحم) نیز بهکار میروند.
شایعترین عوارض قرص ضد بارداری
عوارض جانبی رایج پس از مصرف قرصهای ضد بارداری عبارتاند از: لکهبینی بین دو قاعدگی، تهوع، حساسشدن سینهها، سردرد، افزایش وزن، تغییرات خُلقی، تأخیر در عادت ماهیانه، کاهش میل جنسی، ترشح واژن و تغییرات بینایی در هنگام استفاده از لنزهای تماسی.
در اینجا هریک از این عوارض جانبی را بهطور کامل بررسی خواهیم کرد:
1. لکهبینی بین دو قاعدگی
تقریبا ۵۰درصد افرادی که قرص ضد بارداری مصرف میکنند، بین دورههای قاعدگیشان دچار خونریزی واژینال میشوند. این خونریزیِ جزئی که به «لکهبینی» نیز معروف است، اغلب در طی ۳ ماه اول از شروع مصرف قرص ضد بارداری اتفاق میافتد.
۲. تهوع
برخی افراد هنگامی که برای اولین بار قرص ضد بارداری مصرف میکنند، حالت تهوع خفیف پیدا میکنند، اما این حالت معمولا بعد از مدت کوتاهی برطرف میشود. مصرف قرص با غذا یا در هنگام خواب ممکن است به کاهش احتمال تهوع کمک کند. اگر با مصرف قرص ضد بارداری به تهوع مداوم یا شدید دچار میشوید، به پزشک مراجعه کنید.
۳. حساسشدن سینهها
قرصهای ضد بارداری ممکن است باعث بزرگشدن یا حساسشدن سینهها شوند. این عارضهی جانبی معمولا چند هفته پس از شروع قرص برطرف میشود، اما اگر متوجه شدید در سینهتان توده وجود دارد یا درد و حساسیت مداوم یا شدید داشتید، به پزشک مراجعه کنید. کاهش مصرف نمک و کافئین و همچنین پوشیدن سینهبند حمایتکننده (ساپورتیو) میتواند میزان حساسیت سینهها را کاهش دهد.
۴. سردرد
هورمونهای جنسی در بروز سردرد و میگرن نقش دارند. قبلا برخی تحقیقات نشان دادهاند قرصهایی که حاوی دوزهای پایینی از هورمونها هستند، بهاحتمال بسیار کمتری باعث بروز سردرد میشوند. سردردهای ناشی از قرصهای ضد بارداری احتمالا بهمرورزمان بهبود مییابند، اما اگر در هنگام مصرف این قرصها به سردردهای شدید یا مداوم دچار شدید، به پزشک مراجعه کنید.
۵. افزایش وزن
پژوهشهای بالینی هیچگونه ارتباط واضحی بین استفاده از قرصهای ضد بارداری و نوسانات وزنی پیدا نکردهاند. بااینحال بسیاری از افرادی که این قرصها را مصرف میکنند، از احتباس مایعات خصوصا در نواحی سینه و باسن شکایت میکنند. سلولهای چربی نیز ممکن است تحتتأثیر استروژن موجود در قرصهای ضد بارداری قرار بگیرند، هرچند این هورمون باعث میشود سلولهای چربی صرفا بزرگتر شوند و تعداد آنها را افزایش نمیدهد.
اگر در حین مصرف قرص ضد بارداری به هریک از علائم زیر را برخوردید، با پزشکتان تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید، چون ممکن است نشاندهندهی وضعیتی خطرناک باشند. عوارض جانبی زیر هنگام مصرف قرص ضد بارداری باید مورد بررسی قرار بگیرند:
- معده درد یا شکمدرد؛
- درد قفسهی سینه (همچنین تنگی نفس)؛
- سردردهای شدید؛
- مشکلات چشم، مانند تاری دید یا ازدستدادن بینایی؛
- تورم یا درد در پاها و رانها و همچنین قرمزی، تورم یا درد در ساق پا.
قرصهای ضد بارداری همچنین با علائمی همچون افزایش فشار خون، تومورهای خوشخیم کبدی و افزایش جزئی در خطر ابتلا به سرطان دهانهی رحم نیز مرتبطاند.
خطرات و اقدامات احتیاطی در هنگام مصرف قرص ضد بارداری
قرصهای ترکیبی، خطر عوارض قلبی-عروقی را اندکی افزایش میدهند، عوارضی مانند: حملهی قلبی، سکتهی مغزی و لختههای خون که ممکن است باعث مرگ شوند. لختههای خون نادرند، اما اگر سابقهی لختهی خون، حملهی قلبی یا سکتهی مغزی دارید، توصیه میکنیم از قرصهای ترکیبی استفاده نکنید.
روشهای جایگزین پیشگیری از بارداری
روشهای بسیارِ دیگری برای جلوگیری از بارداری وجود دارند که پزشکتان میتواند به شما توصیه کند، بهخصوص اگر عوارض جانبی قرص ضد بارداری برای شما شدید باشند. موارد زیر فقط برخی از جایگزینهای قرص ضد بارداری هستند.
انواع کاندوم
کاندوم ازجمله وسایل پیشگیری از بارداری است که مانند سد، مانع تماس اسپرم با سلولهای تخمک میشود. کاندومهای مردانه پوششهایی هستند که روی آلت تناسلی مردان قرار میگیرند، درحالیکه کاندومهای زنانه، کیسههای کوچکی هستند که در هر دو سرشان حلقه دارند و داخل واژن قرار میگیرند.
دیافراگم
دیافراگم، یک کاپ (کلاهک) کمعمق، گنبدیشکل و لبهدار است که در واژن قرار میگیرد و دهانهی رحم را مسدود میکند. دیافراگم را باید بههمراه اسپرمیسید (اسپرمکُش) استفاده کرد. اسپرمکُشها موادی شیمیایی هستند که جلوِ حرکت اسپرمها را میگیرند و باعث میشوند آنها نتوانند با سلولهای تخمک تماس پیدا کنند.
نُوارینگ (حلقهی واژنی)
حلقهای پلاستیکی است که داخل واژن قرار میگیرد و هورمونهایی برای سرکوب تخمکگذاری آزاد میکند. عوارض جانبی حلقهی واژنال ممکن است مشابه قرصهای ضد بارداری باشد، ازجمله: لکهبینی بین دو قاعدگی، سردرد و کاهش میل جنسی.